Czy wiesz, co odgrywa kluczową rolę w określeniu tego, kiedy dług się przedawnia? CZAS. Wszystko zależy od tego, kiedy zostało na Ciebie nałożone zobowiązanie oraz czy wierzyciel upomniał się o swój dług. Nie ma jednego, konkretnego terminu po jakim czasie przedawnia się dług – wszystko zależy od tego, co to za należność. Inne zasady stosuje się przy niezapłaceniu mandatu za brak biletu, a inne przy poważniejszych zobowiązaniach, opiewających na wyższe kwoty. Wszystkie szczegóły znajdziesz poniżej.
Czym jest przedawnienie długu?
Każde zadłużenie ma swój termin ważności – podobnie jak artykuły żywnościowe czy chemiczne. Przedawnienie długu jest uregulowane w Kodeksie cywilnym i następuje po upływie konkretnego terminu spłaty należnego zobowiązania. Jeśli wierzyciel, czyli osoba, której powinieneś oddać dług, nie podejmie konkretnych działań w celu wyegzekwowania środków, możesz skorzystać z instytucji przedawnienia długu. Po ilu latach następuje przedawnienie należności?
Po jakim czasie dług się przedawnia?
W lipcu 2018 roku miała miejsce nowelizacja ustawy, która uprościła zasady przedawniania długu. Nowe zasady są korzystniejsze dla dłużnika, a nie wierzyciela ze względu na skrócenie okresu przedawnienia. Do 9 lipca 2018 roku dłużnik musiał złożyć odpowiedni wniosek o umorzenie zaległych zobowiązań – jeśli tego nie zrobił, to sąd mógł wydać orzeczenie, co skutkowało egzekucją komorniczą nawet w przypadku przedawnionych roszczeń. Obecnie to sąd wydaje orzeczenie, czy dług jest przedawniony, czy też nie i może oddalić powództwo. Wówczas na dłużniku przestanie spoczywać konieczność uregulowania tego długu, a odpowiedzialność za niego spadnie na wierzyciela.
Pozostałe terminy przedawnienia długów znajdziesz w poniższej tabeli.
Terminy przedawnienia | |
| Rodzaj zadłużenia | Czas, po jakim dług się przedawni |
| Roszczenia z tytułu umowy przewozu, np. mandat za brak ważnego biletu | 1 rok |
| Debet na koncie | 2 lata |
| Roszczenia z tytułu nieopłaconej faktury | 2 lata |
| Umowa sprzedaży | 2 lata |
| Usługi telekomunikacyjne | 2 lata |
| Roszczenia z tytułu umowy o dzieło | 2 lata od dnia dostarczenia dzieła |
| Zadłużenie wynikające z umowy o pracę | 3 lata |
| Niezapłacony mandat karny | 3 lata |
| Roszczenie z tytułu umowy ubezpieczenia | 3 lata |
| Roszczenie z tytułu podatku od nieruchomości | 3 lata |
| Dług czynszowy | 3 lata |
| Kredyt bankowy, pożyczka pozabankowa, karta kredytowa | 3 lata |
| Podatkowe | 5 lat |
| Zadłużenia z tytułu składek ZUS | 5 lat |
| Długi spadkowe | 6 lat |
| Pożyczka od osoby prywatnej | 6 lat |
Kiedy przedawnia się dług w firmie windykacyjnej
Ogólny termin unieważnienia długów wynosi obecnie 6 lat – został skrócony z 10 lat, co jest dobrą informacją. Zła wiadomość jest taka, że jeśli Twoimi zadłużeniami zajął się komornik, który wszczął w ich sprawie egzekucję komorniczą, to nie możesz skorzystać z opcji przedawnienia swoich długów. Niestety, moment złożenia wniosku o egzekucję komorniczą jest równoznaczny z przerwaniem terminu przedawnienia! Dopiero jeśli nastąpi prawomocne zakończenie postępowania egzekucyjnego, czyli otrzymasz od komornika postanowienie o umorzeniu egzekucji, to rozpocznie się naliczanie nowego terminu nieważności. Pamiętaj jednak, że przed egzekucją komorniczą powinieneś otrzymać sądowy nakaz zapłaty – tylko w takiej sytuacji komornik może rozpocząć wykonywanie swoich czynności.
Przedawnienie długu wobec banku
Przestałeś spłacać swoje zobowiązanie w banku? Nie spłacałeś rat kredytu, karty kredytowej lub pożyczek pozabankowych? Przedawnienie kredytu bankowego lub pożyczki pozabankowej następuje po upływie określonego terminu spłaty zobowiązania oraz terminu określonego przez prawo. Po upływie określonej daty możesz bez żadnych dodatkowych konsekwencji zwyczajnie odmówić spłaty na rzecz wierzyciela. Jest to uregulowane prawnie w Kodeksie cywilnym w art. 117, gdzie możesz przeczytać, że każde roszczenie o charakterze majątkowym ulega nieważności. Dokładne terminy są prawnie określone. Znajdziesz je w tekście przedawnienie pożyczki lub kredytu.
Zadłużenie w ZUS
Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, to musisz się liczyć z odprowadzaniem przymusowych składek do ZUS. Niestety, są one dużym obciążeniem dla budżetu Twojej firmy, ale płacenie ich jest Twoim obowiązkiem, dlatego musisz dysponować wolnymi środkami, by co miesiąc pokryć odpowiednią wysokość zobowiązania. Jeśli jednak masz z tym problem, to warto, byś wiedział, kiedy nastąpi ich przedawnienie. Należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, do których zaliczają się składki, odsetki za zwłokę zapłaty, koszty upomnienia, koszty egzekucyjne oraz wszelkie dodatkowe opłaty, ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat. W tym okresie ani ZUS, ani sąd nie mogą jednak wystąpić o nakaz uregulowania płatności.
Długi spadkowe
Decydując się na przejęcie spadku po bliskiej osobie (np. po mężu), musisz mieć świadomość, że osoba ta oprócz majątku mogła pozostawić po sobie również nieuregulowane zobowiązania. Może się np. zdarzyć, że podczas zakupu domu Twoja babcia posiłkowała się kredytem hipotecznym, który jeszcze nie został spłacony. Jeśli takowe zobowiązania mają miejsce, to automatycznie przejmiesz je na siebie i będziesz odpowiadał za ich spłatę. Możesz jednak liczyć na to, że wierzyciel nie rozpocznie dochodzenia swoich roszczeń w terminie uregulowanym prawnie, dzięki czemu spadnie z Ciebie obowiązek ich spłaty. Długi spadkowe ulegają przedawnieniu po 6 latach. Co to oznacza? Po tym okresie możesz się uchylić od obowiązku ich spłaty, pod warunkiem że wierzyciel nie rozpocznie żadnych działań w celu wyegzekwowania należności.
Usługi telekomunikacyjne
Nie zapłaciłeś w terminie rachunków za telefon, a po kilku latach otrzymałeś wezwanie do zapłaty od firmy windykacyjnej? Przede wszystkim sprawdź, czy termin zapłaty nie uległ przedawnieniu. W przypadku długów telekomunikacyjnych wynosi on 2 lata. Jeśli jednak Twój operator upomni się o dług wcześniej, tzn. w ciągu dwóch lat od dnia terminu zapłaty wspomnianego rachunku, to bieg przedawnienia zostanie przerwany.
Jak obliczyć termin przedawnienia należności?
Według przepisów prawnych termin przedawnienia długu należy liczyć od dnia wymagalności, czyli ostatecznego dnia, w którym miałeś spłacić swoje zobowiązania.
Przykładowo, jeśli miałeś zapłacić czynsz za mieszkanie do dnia 20 września 2018 roku, to jest to właśnie termin wymagalności.
Nowelizacja przepisów w lipcu 2018 roku sprawiła, że termin przedawnienia będzie przypadał na koniec roku kalendarzowego, a nie po równych latach liczonych od dnia wymagalności. Wyjątkiem jest termin przedawnienia krótszy niż 2 lata (czyli np. zadłużenie telekomunikacyjne czy wynikający z umowy przewozu).
Przykładowo, jeśli miałeś zapłacić czynsz za mieszkanie do dnia 20 września 2018 roku, to jego przedawnienie nastąpi trzy lata później, lecz przypadnie na ostatni dzień roku, czyli 31 grudnia 2021 roku.
Bieg przedawnienia długu zaczyna się naliczać od momentu planowanej daty spłaty zobowiązania (tzw. dnia wymagalności). Jeśli jednak wierzyciel wystąpi z Twoim długiem do sądu lub zajmie się Tobą komornik lub firma windykacyjna, to nastąpi przerwanie okresu biegu przedawnienia.
Gdzie sprawdzić czy dług jest przedawniony?
Termin przedawnienia zobowiązania możesz sprawdzić sam. Wystarczy, że weźmiesz do ręki fakturę, sprawdzisz w swoich dokumentach, umowach kredytowych lub e-fakturach termin wymagalności, czyli datę, kiedy powinieneś uregulować zobowiązanie. Do tej daty doliczysz termin przedawnienia odpowiedni dla danego zadłużenia – terminy przedawnień znajdziesz w tabeli powyżej. Pamiętaj również, że nawet, jeśli opłaciłeś rachunki, raty itp., to nie powinieneś ich wyrzucać – to dowód zapłaty. Sprawdź, jak długo przechowywać dokumenty podatkowe, faktury i paragony.
Kiedy sąd uwzględni przedawnienie długu?
Przedawnienie zobowiązania następuje wraz z upływem terminu przedawnienia. Jeśli takowy nastąpił, to warto, byś wiedział, co Cię czeka. Zgodnie z art. 117 Kodeksu cywilnego wierzyciel nie może się domagać zaspokojenia roszczenia. Sąd musi zbadać, czy dług jest przedawniony. Jest jednak pewien haczyk – sąd może nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia zobowiązania, jeśli wymagają tego względy słuszności. Co to może oznaczać? To, że sąd powinien rozważyć:
1. długość terminu przedawnienia,
2. długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia,
3. charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.
Tłumacząc na język mniej sądowniczy, oznacza to, że sąd może nie wziąć pod uwagę terminu przedawnienia, kiedy np. dłużnik zastraszał wierzyciela lub działał nieczysto.
Jeśli masz problem ze spłatą zobowiązań, postaraj się negocjować warunki spłaty z wierzycielem. W większości przypadków zgodzi się on rozłożyć Twoje zobowiązanie na raty lub przesunąć termin płatności. Najgorszą opcją jest branie kolejnych pożyczek na spłaty poprzednich lub niereagowanie na listy i telefony od wierzycieli czy firm windykacyjnych – wówczas na pewno zostaniesz obciążony dodatkowymi kosztami oraz odsetkami karnymi. Walcz jednak o swoje i głowa do góry! Nie pozostawaj bierny swoim zobowiązaniom i dowiedz się, jak wyjść z długów, by nie popaść w kolejne.