Pokoje wynajmujemy na Airbnb, zamiast komunikacji publicznej wybieramy Blablacar, szkolimy się za pomocą Skillshare, a warzywa kupujemy w ramach kooperatyw czy na targowiskach – wszystkie te usługi oferują nam osoby prywatne. A gdyby inwestować z pominięciem banków i giełdy?
Tu z pomocą przychodzi nam social lending. Inwestowanie w ramach peer to peer (z ang. pożyczki społecznościowe) to jedna z opcji inwestowania alternatywnego. Nic dziwnego, że w czasach niestabilnych giełd, zmieniających się przepisów oraz zawirowań na rynku walutowym nawet początkujący inwestorzy szukają coraz to nowych sposobów inwestowania .
Co to jest social lending?
Mówiąc najprościej, pożyczki społecznościowe to specyficzna forma finansowania, w której pożyczanie i inwestowanie odbywa się jednocześnie, z pominięciem banków i innych instytucji pożyczkowych. Wszystko dzieje się online, z wykorzystaniem platform P2P.
Jaki jest tego cel? Założenie jest proste: skorzystać na tym mają zarówno pożyczkobiorcy starający się załatać dziurę w swym budżecie, jak i inwestorzy posiadający nadwyżki finansowe. Całość transakcji przebiega online – za pośrednictwem specjalnie do tego przygotowanych platform online, które poza oferowaniem miejsca do transakcji, czuwają nad tym, by świadczone nawzajem usługi były na odpowiednim poziomie. W jaki sposób? Oferując dodatkowe usługi, np. ubezpieczenie spłaty pożyczek czy gwarancję zwrotu zainwestowanego kapitału.
Po co to wszystko? Po to, by zarówno we wnioskowaniu o pożyczkę, jak i inwestowaniu wyeliminować pośredników, czyli najczęściej banki i inne instytucje finansowe.
Czy to chwilowa moda? Niekoniecznie. Wszystko wpisuje się w rozwijający się już od kilku dobrych lat trend zwany ekonomią współdzielenia (ang. sharing economy) – korzystamy z Ubera, Airbnb, Blablacar czy Skillshare – i zjawisko przenoszenia usług finansowych do internetu – zamiast chodzić do placówek bankowych załatwiamy sprawy bezpośrednio za pomocą aplikacji internetowych i mobilnych.
Najlepsze witryny inwestycyjne P2P
| Nazwa | Rodzaje pożyczek do inwestowania | Zasięg terytorialny | Szacowane zyski | Informacje o platformie |
| Mintos | Kredyty hipoteczne, samochodowe, pożyczki osobiste, faktury, rolnictwo | Europa | 9-13% | Mintos to największa i najbardziej popularna europejska strona P2P. Oferuje pożyczki od ponad 25 kredytodawców. Ciekawa platforma, ale trzeba uważnie wybrać inwestycje. |
| PeerBerry | pożyczki osobiste na dowolny cel | Europa | 12% | PeerBerry oferuje zwroty z gwarancją wykupu. Platforma wspierana jest przez dochodową grupę kredytową. Ostatnio zaczęła oferować pożyczki od innych kredytodawców. |
| Robo.cash | pożyczki osobiste | Europa | 12-14% | Robo.cash jest małą platformą, ale oferuje zwroty z pożyczek z gwarancją wykupu. Platforma jest wspierana przez dochodową grupę kredytową. |
| Estateguru | kredyty pomostowe i deweloperskie | Europa | 10-12% | Estateguru to platforma, która oferuje inwestorom zabezpieczone pożyczki. Jedno z niewielu miejsc, w których można znaleźć bezpieczne pożyczki P2P dla europejskich inwestorów. |
| Swaper | krótkoterminowe niezabezpieczone kredyty konsumpcyjne | kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego | do 12% | Swaper działa od października 2016 r. Oferuje inwestycje w krótkoterminowe niezabezpieczone rynki kredytów konsumpcyjnych w Europie Środkowej i Wschodniej. Jest częścią Grupy Wandoo Finance – pożyczkodawcy działającego w Polsce, Danii i Hiszpanii. |
| Prosper | pożyczki osobiste | USA, Europa | 5,3% | Prosper został założony w 2005 roku jako pierwszy rynek pożyczek peer-to-peer w Stanach Zjednoczonych. Platforma jest wspierana przez wiodących inwestorów, w tym Sequoia Capital, Francisco Partners, Institutional Venture Partners i Credit Suisse NEXT Fund. |
| Twino | pożyczki osobiste | Europejski Obszar Gospodarczy | 10-11% | Twino łączy inwestorów szukających premii z kredytobiorcami poszukującymi pożyczek. To pierwsza platforma, która wprowadziła pożyczki P2P na rynkach wschodzących, takich jak Rosja i Kazachstan. Platforma działa od 2009 r., a w Polsce od 2011 r. |
| Bondora | pożyczki osobiste (Go & Grow) | Europa | 6,75% | Bondora oferuje zautomatyzowane narzędzie do inwestowania Go & Grow. To narzędzie dla tych, którzy chcą podejmować niskie ryzyko i uzyskać przewidywalny zwrot netto – 6,75% – i wypłacić gotówkę w dowolnym momencie. |
| Finansowo.pl | pożyczki osobiste | Polska | 10% | Finansowo.pl to polska platforma p2p. Działa od 2008 r. i oferuje możliwość pożyczania pieniędzy tylko pomiędzy znajomymi. Znalezienie odpowiedniej pożyczki lub pożyczkobiorcy ma ułatwić system wzajemnych poleceń i komentarzy oraz mapa aukcji. Dodatkowo otwieranie nowych aukcji oraz składanych ofert można śledzić poprzez SMS. Spłaty pożyczek odbywają się bez udziału Finansowo.pl, serwis jedynie monitoruje prawidłowość dokonywanych transakcji. |
| Fellow Finance | pożyczki społecznościowe dla osób fizycznych i pożyczki crowdfundingowe dla firm | Europa | 7-10% | Fellow Finance Oyj to fińska spółka z branży fintech założona w 2013 r., która od momentu rozpoczęcia działalności rozrosła się w międzynarodową grupę kapitałową, oferującą usługi finansowania społecznościowego. Podmiot dominujący, Fellow Finance Oyj, uzyskał licencję instytucji płatniczej od fińskiej komisji nadzoru finansowego (Finanssivalvonta) i jest notowany na rynku giełdowym Nasdaq First North Finland. W Polsce działa poprzez swoją spółkę-córkę, Fellow Finance Polska sp. z o.o. |
| eMonero | pożyczki osobiste | Polska | 10% | eMonero to spółka działająca w obszarach finansów i nowych technologiach. Doświadczenie zdobyte przez zespół w pracy dla największych polskich banków i firm pożyczkowych oraz we wdrażaniu złożonych projektów informatycznych zaowocowało stworzeniem innowacyjnej platformy łączącej pożyczkobiorców i pożyczkodawców. |
Jak wybrać platformę P2P do inwestowania?
Jest kilka czynników, na które powinieneś zwrócić uwagę, zanim zaczniesz inwestować na danej platformie:
- Współczynnik spłacalności pożyczek – jego wartość pozwoli Ci uzmysłowić jak dużo ryzykujesz, inwestując na tej platformie.
- Dodatkowe zabezpieczenia kapitału – dowiedz się, czy dany serwis umożliwia skorzystanie z dodatkowej formy zabezpieczenia kapitału, np. gwarancji zwrotu kapitału czy prawa do odkupu. Skorzystanie z tego typu rozwiązań zabezpieczy Cię na wypadek ewentualnych problemów ze spłacalnością zakupionej pożyczki. Niewykluczone jednak, że spodziewany zysk z inwestycji zostanie pomniejszony o kilka procent.
- Opłaty za korzystanie z platformy – zapoznaj się z obowiązującym cennikiem opłat. W idealnym układzie korzystanie z portalu jest bezpłatne, ale niektóre platformy pobierają opłaty za weryfikację konta czy obsługę inwestycji.
- Dział obsługi klienta – w branży fintech support jest bardzo ważny, dlatego zanim zainwestujesz na danej platformie, skontaktuj się z działem obsługi klienta. Sprawdź, jak szybko odpowiadają na zapytania i czy oferują realne wsparcie w razie problemów.
- Wiarygodność platformy – sprawdź na stronie Komisji Nadzoru Finansowego, czy firma działa legalnie i czy nie znajduje się na czarnej liście KNF.
- Opinie użytkowników – jeśli jesteś początkującym inwestorem, zanim wybierzesz platformę, poznaj opinie doświadczonych inwestorów na jej temat na forach tematycznych.
Czy od zysków z platform P2P trzeba się rozliczyć? Jak rozliczyć podatek od zysków z P2P?
Zysk z każdej inwestycji, także tej na platformie P2P, wymaga rozliczenia podatku. W przypadku social lendingu musisz się rozliczyć w ramach podatku dochodowego oraz PCC-3. Wysokość podatku wynosi 1% wartości pożyczki. Deklarację PCC-3 powinieneś złożyć we właściwym dla siebie urzędzie skarbowym w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy cesji wierzytelności. Według skarbówki możliwe są dwa sposoby rozliczenia w ramach podatku dochodowego (19% PIT): za pomocą PIT 38 i PIT 36.
Jak inwestować w pożyczki społecznościowe – krok po kroku
Po pierwsze, każda platforma ma swoje zasady, a to sprawia, że działa trochę inaczej. Poniżej przedstawiam Ci krok po kroku jak to wygląda na jednej z polskich platform.
- Wypełnij formularz rejestracyjny. Podaj w nim swoje dane i oczekiwane warunki pożyczki.
- Potwierdź swoje dane osobowe – odbywa się to w różny sposób, np. wykonując przelew weryfikacyjny czy rozmawiając z przedstawicielem danej platformy.
- Twoja propozycja inwestycji pojawi się na platformie.
- Otrzymasz od pożyczkobiorców oferty pożyczek – tylko te, które są najbliższe Twoim oczekiwaniom inwestycyjnym.
- Wybierz najkorzystniejsze dla Ciebie zapytanie pożyczkowe.
- Podpisz umowę z pożyczkobiorcą. Za jej przygotowanie odpowiedzialne są platformy.
- W ciągu kilku dni od podpisania dokumentów przelej pieniądze na konto pożyczkobiorcy.
- Co miesiąc otrzymasz od pożyczkobiorcy ratę spłaty wraz z odsetkami według ustalonego harmonogramu.
Rynek pożyczek społecznościowych w Polsce
Pożyczki peer to peer rozwijają się w tych krajach, w których istniejące regulacje prawne sprzyjają rozwojowi nowoczesnych usług finansowych. PwC zakłada, że do 2025 roku wartość tego rynku może wzrosnąć do co najmniej 150 mld dol. W Polsce social lending rozwija się jednak bardzo powoli. W 2017 r. wartość rynku pożyczek społecznościowych w Polsce oszacowano na 100 mln zł, a rynku pożyczek pozabankowych na prawie 3 mld zł. I o ile nie ma to żadnego znaczenia dla tych, którzy chcą inwestować, bo mogą to robić globalnie, na platformach zagranicznych, o tyle dla tych, którzy chcą pożyczać, ma ogromne znaczenie – bo mogą to robić tylko lokalnie, a platformy na polskim rynku rozwijają się znacznie wolniej i jest ich znaczne mniej, co ogranicza ich wybór! Powód?
- Monopolizacja rynku pozabankowego przez internetowe instytucje pozabankowe.
Zanim w Polsce pojawiały się platformy p2p całkiem dużą popularność zdobyły już pożyczki online udzielane przez internetowe instytucje pozabankowe, które miały już do perfekcji opracowany proces obsługi klientów – wszystko dla korzystających było zrozumiałe. Do tego informacje o kosztach – przede wszystkim z uwagi na wiele regulacji – były przedstawione w transparentny sposób. Z taką konkurencją pożyczki peer to peer miały małe szanse na szybki rozwój. Co ciekawe, w krajach, gdzie rynek pozabankowych pożyczek nie jest tak rozwinięty jak u nas, platformy lendingowe zostały przyjęte dużo lepiej. - Niesprzyjające prawo.
Ustawa o kredycie konsumenckim jasno wskazuje, że pozabankowego kredytu konsumenckiego udzielać mogą tylko instytucje pożyczkowe, a tego rodzaju firma musi spełnić szereg wymogów organizacyjno-prawnych m.in. posiadać co najmniej 200 tys. zł kapitału własnego w całości pokrytego ze środków pieniężnych oraz działać w formie spółki akcyjnej lub spółki z o.o. Do tego konieczne jest uzyskanie wpisu do Rejestru Instytucji Pożyczkowych prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego.
Dlaczego ktoś miałby inwestować za pośrednictwem platformy P2P?
Podstawowym czynnikiem motywującym inwestora zawsze jest zysk, a ten w przypadku inwestowania w portfele pożyczek może sięgnąć od 10 do nawet 15%. Przy obecnym niskim poziomie stóp procentowych wygląda to bardzo korzystnie. Nawet najlepsze lokaty bankowe oferują obecnie od 0,1 do max. 3% zysku (nie uwzględniam tu promocyjnych oprocentowań), niewiele więcej, fundusze rynku pieniężnego czy obligacje.
Choć ryzyko inwestycyjne w przypadku inwestowania w oferty pożyczek na platformach społecznościowych jest większe, m.in. dlatego że nie obejmuje go Bankowy Fundusz Gwarancyjny, to stopa zwrotu jest kusząca. Zwłaszcza że inwestor P2P może stworzyć własny portfel, dostosowując go do własnej tolerancji ryzyka.
Zalety inwestowania:
- wysoka stopa zwrotu, od kilku do nawet 16%,
- możliwość inwestowania małych kwot,
- mała liczba formalności przy rejestracji,
- inwestowanie w oferty wielu firm z różnych krajów – łatwość dywersyfikacji,
Wady inwestowania:
- krótka weryfikacyjna zwiększa ryzyko inwestycyjne,
- brak możliwości zapewnienia inwestorowi 100% bezpieczeństwa,
- niskie zaufanie społeczne do tej formy kredytowania,
Czy pożyczanie społecznościowe bezpieczne?
Bezpieczeństwo pożyczek społecznościowych w dużej mierze zależy od tego, po której stronie jesteś.
Jako pożyczkobiorca ryzykujesz mniej, po pierwsze zabezpiecza Cię umowa, po drugie masz wpływ na wysokość oprocentowania czy czas spłaty. Najgorsze, co może się stać, to to, że nie znajdzie się inwestor/grupa inwestorów, którzy będą chcieli Ci pożyczyć pieniądze.
Dużo więcej ryzykujesz jako inwestor – może się zdarzyć, że ktoś nie spłaci pożyczki. Co prawda, platformy robią wszystko, by zmaksymalizować bezpieczeństwo pieniędzy inwestorów. Jak? Weryfikują pożyczkobiorcę, np. poprzez kontrolę danych osobowych czy konieczność dokonania przelewu weryfikacyjnego. Sprawdzają też pożyczających w bazach, organizują systemy gwarancji dodatkowych, a także współpracują z przedsiębiorstwami windykacyjnymi. Czy to likwiduje ryzyko? Oczywiście, że nie! Ale czy są w 100% bezpiecznie inwestycje?
fot. Andrew Neel, Unsplash