Zgodnie z nazwą lokaty strukturyzowane należą do grupy strukturyzowanych instrumentów finansowych. Skorzystać z nich mogą osoby fizyczne i prawne. Reguły świadczenia i mechanizm działania lokat strukturyzowanych znajdują się w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe z późniejszymi zmianami (Dz.U.2018.0.2187). Ważnym dokumentem jest też Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 stycznia 2019 roku w sprawie świadczenia przez banki usług w odniesieniu do lokat strukturyzowanych.
Co to jest lokata strukturyzowana? Porównanie ze standardową lokatą bankową
Standardowa lokata bankowa gwarantuje pewny zarobek. Ze względu jednak na stosunkowo niskie oprocentowanie po zakończeniu okresu lokaty właściwie nie otrzymuje się zysku, lecz pieniądz o podobnej wartości, jak ten zainwestowany. Dzieje się tak ze względu na inflację i inne czynniki zmniejszające realną siłę nabywczą pieniądza. W związku z tym klasyczne lokaty, chociaż są w 100% bezpieczne do równowartości 100 000 euro, czyli sumy gwarantowanej przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny, nie zawsze pozwalają osiągnąć satysfakcjonującą stopę zwrotu z inwestycji.
Lokata strukturyzowana to produkt bardziej nowoczesny. Ma główną zaletę tradycyjnej lokaty – gwarantuje brak utraty włożonego kapitału (niektóre oferty banków mogą zabezpieczać np. tylko 80% sumy początkowej). Oprócz tego istnieje możliwość, że zysk z lokaty strukturyzowanej będzie znacznie wyższy niż ze „zwykłej” lokaty bankowej. Jak to możliwe?
Część opcyjna lokat strukturyzowanych – inwestycje na rynku kapitałowym i ryzyko z tym związane
Kapitał na lokacie strukturyzowanej podzielony jest na dwie części. Pierwsza – identycznie z klasyczną lokatą – to pieniądze pożyczone dla banku, które mogą być przezeń wykorzystane do dowolnych celów w czasie trwania lokaty. Z kolei druga określana jest częścią opcyjną – wydzielenie jej to najważniejsza różnica między lokatą bankową a lokatą strukturyzowaną.
Środki zlokalizowane w części opcyjnej bank przeznacza na inwestycje na rynku kapitałowym. Ze względu na to, że nie jest to inwestycja w fundusz, lecz powierzenie w formie lokaty pieniędzy bankowi, klient nie ma żadnego wpływu na to, w które instrumenty finansowe będzie inwestował bank. Możliwe są inwestycje na rynku: akcyjnym (papiery wartościowe), zagranicznym i polskim, surowców, indeksów giełdowych, walut i w wiele różnych instrumentów.
W związku z powyższym lokaty strukturyzowane oferują możliwość uzyskania wysokiej stopy zwrotu, znacznie przewyższającej zysk z „klasycznej” lokaty bankowej. Oscylować ona może nawet w okolicach kilkunastu lub kilkudziesięciu procent w przypadku lokaty długoterminowej, kilkuletniej. Niestety, wraz z możliwością zysku, istnieje możliwość straty. Lokata strukturyzowana ze stuprocentowym zabezpieczeniem gwarantuje zwrot wpłaconych środków. Łatwo sobie jednak wyobrazić, że np. po 3 latach otrzymuje się z powrotem zainwestowany kapitał w takiej samej wysokości. W efekcie zamiast zysku inwestor ponosi zwykle kilkuprocentową stratę ze względu na inflację i inne czynniki zmniejszające realną siłę nabywczą pieniądza. Ryzyko inwestycyjne w przypadku lokaty strukturyzowanej jest więc znacznie większe niż w przypadku klasycznej lokaty terminowej.
Jak otworzyć lokatę strukturyzowaną i czy można ją zerwać?
Lokaty strukturyzowane są coraz popularniejsze, ale wciąż nie są to produkty takie, jak kredyty czy klasyczne lokaty. Nie w każdym okresie koniunkturalnym bankom opłaca się oferować takie produkty. Większość z nich oferuje możliwość zapisu w okresach subskrypcyjnych. Docelowa suma pieniędzy wybrana przez klienta może zostać przelana na lokatę, gdy bank zbierze grono osób, które chcą zainwestować w ten sposób. Przed zakończeniem okresu subskrypcyjnego można bezpłatnie zrezygnować z tej usługi. Zerwanie lokaty strukturyzowanej po tym okresie zwykle związane będzie z koniecznością pokrycia opłat manipulacyjnych. Inne koszty związane z lokatą strukturyzowaną to np. opłata administracyjna czy opłata subskrypcyjna.