Problematyka leasingu – operacyjnego i finansowego – nie jest holistycznie przedstawiona przez polskie prawo handlowe. Szukając regulacji prawnych, warto przede wszystkim zapoznać się z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, Kodeksem Cywilnym, Tytuł XVII – Umowa leasingu, a także z ustawami o podatku dochodowym od osób fizycznych, prawnych i podatku od towarów i usług. Dokładne poznanie różnic między leasingiem operacyjnym a leasingiem finansowym pozwoli przedsiębiorstwu na dokonanie optymalnej decyzji pod względem opłacalności finansowej wybranego rozwiązania.
Na czym polega leasing i jak działa? Przepisy prawne
Szukając odpowiedzi na pytanie, jaka jest różnica między leasingiem operacyjnym a finansowym, należy przede wszystkim zapoznać się z przepisami podatkowymi. Główne różnice wynikają nie tyle z samego charakteru usługi leasingowej, ile z możliwych sposobów jej rozliczenia przez firmę.
Warto jednak zacząć od tego, czym w ogóle jest leasing. W tym celu należy odnieść się do art. 709, Tytuł XVII – Umowa leasingu, Kodeksu cywilnego. W dokumencie znaleźć można informację, że „przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego”. Nieco upraszczając, można stwierdzić, że istota leasingu bardzo przypomina umowę najmu mieszkania. W zamian za dokonywanie miesięcznych opłat leasingobiorca zobowiązuje się także do oddania sprzętu wziętego w leasing w okresie przewidywanym umową.
Leasing operacyjny a leasing finansowy – różnice w rozliczeniach
Leasing operacyjny od leasingu finansowego różni się sposobem rozliczania podatku. Posiadając działalność gospodarczą i rozliczając się na zasadach ogólnych, przedsiębiorca ma możliwość włączenia danych wydatków w koszty prowadzenia działalności. Suma tych kosztów obniża kwotę podatku do zapłacenia. Oczywiście dane koszty muszą bezpośrednio wpływać na uzyskiwanie przychodu.
Różnicę między leasingiem operacyjnym a finansowym łatwo zrozumieć na przykładzie zakupu samochodu osobowego przez firmę, która do uzyskania przychodów faktycznie potrzebuje takiego auta.
Pierwszą opcją firmy jest wybór leasingu operacyjnego. W tym przypadku przedsiębiorstwo nie jest w stanie zamortyzować samochodu – pojazd amortyzowany jest już przez leasingodawcę. Auto nie może być też włączone w poczet środków trwałych firmy. Z drugiej jednak strony jest to rozwiązanie korzystne – przy leasingu operacyjnym miesięczne raty leasingowe mogą być włączone w koszty uzyskania przychodu. W tym rozwiązaniu do każdej raty dopisywana jest kwota podatku VAT, zwiększająca miesięczne zobowiązanie leasingobiorcy.
Odwrotnie wygląda sytuacja z umową leasingu finansowego. Ta forma umożliwia zaliczenie przedmiotu leasingu do składników majątkowych leasingobiorcy. Na przedsiębiorcy ciąży wówczas konieczność dokonania odpisu amortyzacyjnego. Co więcej, należy uiścić podatek VAT w całości przy pierwszej racie, tj. przy odbiorze przedmiotu umowy leasingu. Warto jednak wiedzieć, że odsetki od miesięcznych rat wciąż mogą być włączone do kosztów uzyskania przychodu.
Podsumowując różnice pomiędzy leasingiem operacyjnym a finansowym, trzeba podkreślić, że:
- w leasingu finansowym amortyzacja staje się obowiązkiem leasingobiorcy, w leasingu operacyjnym – leasingodawcy,
- okres trwania umowy w leasingu finansowym wynosi zwykle powyżej dwunastu miesięcy, a w leasingu operacyjnym czas ten jest zwykle dłuższy niż 40% czasu amortyzacji przedmiotu, którego dotyczy umowa,
- w leasingu finansowym podatek od towarów i usług VAT płacony jest od razu, wraz z pierwszą ratą, dzięki czemu nie jest rozkładany na wszystkie raty jak w leasingu operacyjnym,
- w leasingu finansowym leasingobiorca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu odsetki płaconych rat i amortyzację, w leasingu operacyjnym – raty netto i opłatę wstępną,
- w leasingu finansowym leasingobiorca po zapłaceniu ostatniej raty staje się właścicielem przedmiotu, którego dotyczyła umowa leasingowa, w leasingu operacyjnym czasem istnieje możliwość wykupu leasingowanego przedmiotu po okresie przewidywanym przez umowę.