Nie wiedziałeś, że można wymienić uszkodzony banknot? A może myślisz, że choć to możliwe, to trudne do wykonania? Nic z tych rzeczy! Wszystkie banki są zobligowane na mocy zarządzenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego nr 31/2013 r. do wymiany zużytych lub uszkodzonych monet i banknotów. Co to dla Ciebie oznacza? Nawet jeśli Pani w kasie banku powie Ci, że dana placówka nie wymienia banknotów czy monet, to wiedz, że prawo stoi po Twojej stronie i powołaj się na powyższe rozporządzenie! Co dokładnie ono mówi? O tym poniżej!
O ile każdy bank ma obowiązek przyjąć od Ciebie uszkodzony banknot, o tyle Ty nie masz takiego obowiązku. Jeśli Pani w kasie wydaje Ci resztę uszkodzonymi banknotami, to możesz ich nie przyjąć!
Uszkodzony banknot – czyli jaki?
W zarządzeniu wydanym przez NBP jasno jest wskazane, że wymianie podlegają:
- banknoty postrzępione, naddarte, podklejone, przerwane, nadmiernie zabrudzone, zaplamione, odbarwione lub uszkodzone w inny sposób, w tym również wskutek umieszczenia na nich trwałego napisu, nadruku, rysunku lub innego znaku;
- monety oraz ich elementy (rdzeń i pierścień)*, mające w szczególności uszkodzenia typu mechanicznego, wytarte, o zmienionej barwie, skorodowane, w tym również uszkodzone wskutek umieszczenia na nich trwałego napisu, rysunku lub innego znaku.
*Od tych zasad jest jednak odstępstwo. Wymianie nie podlegają bowiem monety uszkodzone przy wykorzystaniu urządzeń przemysłowych stosowanych do deformowania monet.
Na jakich zasadach wymienia się banknoty?
Pewnie, najbardziej interesuje Cię to, czy wymieniając zniszczone lub uszkodzone pieniądze dostaniesz ich pełną wartość nominalną? Jak możemy przeczytać w rozporządzeniu wszystko zależy od stopnia uszkodzenia.
Pełną wartość nominalną otrzymasz, jeśli będziesz wymieniał:
- banknot poplamiony lub przerwany na nie więcej niż dziewięć części, pod warunkiem że będziesz miał jego wszystkie elementy (mogą być sklejone lub nie), nie mają ubytków powierzchni w miejscu przerwania i łącznie stanowią 100% pierwotnej powierzchni,
- banknot, który zachował ponad 75 proc. powierzchni w jednym fragmencie,
- monety oraz ich elementy (rdzeń i pierścień), które mają uszkodzenia typu mechanicznego, pod warunkiem że pochodzą z monety o tym samym nominale.
Połowę wartości nominalnej otrzymasz, jeśli będziesz wymieniał:
- banknot, który zachował od 45 do 75 proc. powierzchni,
- monety, które zachowały przynajmniej jeden element, tzn. rdzeń lub pierścień.
Gdzie wymienić uszkodzony banknot?
Jak już napisałam we wstępie, banknoty i monety, można wymieniać we wszystkich bankach działających w Polsce. Sama usługa wymiany jest bezpłatna i wykonywana od ręki. Musisz jednak wiedzieć, że jak każda operacja w banku taki i ta musi zostać stosownie pokwitowana. Dlatego podczas wymiany będziesz musiał wypełnić wniosek o wymianę. Znajdą się w nim Twoje dane osobowe, adresowe i oczywiście podpis.
Banknoty wymieniane przez NBP
Choć banki mają obowiązek przyjmować wszystkie uszkodzone banknoty, to nie zawsze je wymieniają. Czasami może to zrobić tylko NBP. Kiedy?
- Jeśli pieniądze są zanieczyszczone, zawilgocone, zbutwiałe lub kruszące się i pracownik banku ma wątpliwości, co do ich autentyczności.
- Jeśli pieniądze mają cechy wskazujące, że uległy uszkodzeniu w wyniku zadziałania zabezpieczeń zainstalowanych w pojemnikach specjalistycznych lub urządzeniach służących do transportu i przechowywania znaków pieniężnych.
Pracownik banku poprosi Cię o wypełnienie Wniosku o wymianę zużytych lub uszkodzonych znaków pieniężnych, podanie danych osobowych oraz kontaktowych i odezwie się do Ciebie, kiedy otrzyma od NBP decyzję. Jeśli będzie odmowna, to otrzymasz z powrotem niewymienione banknoty i monety wraz z uzasadnieniem.
Gdzie wymienić uszkodzony banknot w obcej walucie?
Banknoty w obcych walutach również możemy wymieniać, niestety tylko w banku centralnym, czyli w Narodowym Banku Polskim. Zasady tej wymiany reguluje decyzja Europejskiego Banku Centralnego z dnia 19 kwietnia 2013 r. w sprawie nominałów, parametrów, reprodukcji, wymiany i wycofywania banknotów euro (EBC/2013/10). Niestety, wymieniać można tylko banknoty, które zachowały powyżej 50% pierwotnej powierzchni. Jeśli zachowały 50% lub mniej, to musisz udowodnić, że pozostała część została zniszczona. Za ich wymianę zawsze otrzymujesz pełną wartość nominalną!
| UWAGA: Jeśli wymieniasz co najmniej 100 banknotów uszkodzonych przez urządzenia zapobiegające przed kradzieżą, to od każdego banknotu bank pobierze opłatę w wysokości 10 centów. |
Jak i gdzie wymienić bilon na banknoty?
To jednak nie wszystko! Nie wiem, czy wiesz, ale oprócz uszkodzonych czy zniszczonych monet i banknotów w banku możesz też wymienić całą skarbonkę drobniaków. Jak to? Możesz po prostu wpłacić monety w kasie banku na konto, a potem wypłacić je, już w formie banknotów, w bankomacie. Ponieważ bilon, nawet 1-groszowy, to pełnoprawny środek płatniczy, pani w kasie nie może odmówić przyjęcia od Ciebie drobniaków. Jedyne na co się narażasz, to niemiłe spojrzenia i zyskanie miana „nielubianego klienta” 😉
To chyba tyle w temacie! Mam nadzieję, że już wiesz, gdzie wymienić uszkodzone pieniądze lub całą siatkę drobniaków. I pamiętaj, że choć Pani w banku nie może Ci odmówić przyjęcia pieniędzy, to Ty możesz odmówić przyjęcia uszkodzonego banknotu w kasie! Co polecam – bo to natychmiast rozwiąże możliwy, ale czasochłonny proces wymiany.