Formy zatrudnienia w Polsce – umowa o pracę, o dzieło, umowa-zlecenie

Wśród form zatrudnienia w Polsce popularne są także tzw. umowy cywilnoprawne, jak umowa o dzieło, umowa-zlecenie, agencyjna, a także kontrakt menedżerski. Najbardziej korzystna dla pracownika jest umowa o pracę, która nie tylko nakłada na niego szereg obowiązków, ale gwarantuje też wiele przywilejów. Z kolei umowy cywilnoprawne pozwalają na większą swobodę zleceniobiorcy, który staje się bardziej niezależny od zleceniodawcy. Określone przepisy ustalają wynagrodzenie minimalne osiągane z tytułu umowy o pracę, a także minimalną stawkę godzinową wypłacaną np. przy umowie-zleceniu.

Umowa o pracę – podstawowa forma zatrudnienia

Umowa o pracę to podstawowa forma zatrudnienia, której zasady w dużej mierze reguluje Kodeks pracy. To właśnie w tym dokumencie można znaleźć prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy. Umowa o pracę nakłada na pracownika obowiązek świadczenia pracy na rzecz pracodawcy, gwarantuje mu minimalne, ustalone wynagrodzenie, prawo do urlopu, określając ściśle czas pracy. Umowę o pracę można zawrzeć na czas próbny, określony, nieokreślony, ale także na czas zastępstwa za nieobecnego pracownika. Forma zatrudnienia pracowników, jaką jest umowa o pracę, to najbardziej korzystny sposób świadczenia pracy z punktu widzenia pracownika, jednak najbardziej kosztowny dla pracodawcy. Podpisując z pracownikiem umowę o pracę, należy zagwarantować nie tylko minimalną płacę, ale również ponieść część kosztów związanych z opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne oraz zapewnić środki pieniężne na Fundusz Pracy czy Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Formy zatrudnienia pracowników – umowy cywilnoprawne

Formy zatrudnienia obowiązujące w Polsce to także umowy cywilnoprawne, jak popularna umowa-zlecenie czy umowa o dzieło. Ich zasady regulowane są przez przepisy Kodeksu cywilnego, a cechą wyróżniającą jest większa swoboda pracownika, który nie jest już tak ściśle podporządkowany zleceniodawcy jak pracownik na etacie pracodawcy. Taka umowa to też niższy koszt dla pracodawcy i większe możliwości szybkiego jej rozwiązania. Umowa-zlecenie podlega obowiązkowemu oskładkowaniu, a wynagrodzenie pobierane z tego tytułu nie może być niższe niż ustalona minimalna stawka godzinowa. W przypadku umowy o dzieło wykonawca nie podlega obowiązkowi odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne ani zdrowotne. Żadne przepisy nie określają również minimalnego wynagrodzenia za wykonane dzieło. Wynagrodzenie uzyskiwane z tytułu obu umów podlega jednak opodatkowaniu. 

Inne formy zatrudnienia obowiązujące w Polsce to także umowa agencyjna oraz kontrakt menedżerski.

Elastyczne formy zatrudnienia

Nietypowe formy zatrudnienia, z jakimi można spotkać się w Polsce, wyróżnia przede wszystkim elastyczne podejście do czasu, a także miejsca pracy. To najczęściej zatrudnienie w oparciu o umowę cywilnoprawną, czasem stosowanie wynagrodzenia zadaniowego. Elastyczne formy zatrudnienia mają oczywiście swoje wady i zalety, jednak w niektórych sytuacjach stają się jedyną możliwością podjęcia pracy zarobkowej – pozwalają w miarę swobodnie łączyć życie zawodowe z prywatnym. To doskonałe rozwiązanie dla osób, które z różnych przyczyn nie mogą pracować w pełnym wymiarze godzin lub poza domem, dlatego chętnie korzystają z nich osoby niepełnosprawne lub kobiety wychowujące dzieci. Wśród najpopularniejszych wymienić należy: pracę tymczasową, w niepełnym wymiarze godzin, telepracę czy samozatrudnienie.

Nietypowe formy zatrudnienia

Nowoczesne formy zatrudnienia polegają również na zatrudnianiu za pośrednictwem innego podmiotu – tu wyróżnić trzeba outsourcing oraz zatrudnianie przez agencję pracy tymczasowej. Na uwagę zasługuje leasing pracowniczy, czyli praca tymczasowa. Często to właśnie agencja pracy dostarcza pracownika o określonych kwalifikacjach, który ma za zadanie wykonać konkretną pracę. Umowa zostaje zawarta pomiędzy pracobiorcą a agencją, tak więc koszty zatrudnienia ponosi właśnie ona. Inne nietypowe formy zatrudnienia to podział etatu lub tzw. zatrudnienie na wezwanie.