Kiedy 15 września 2017 r. zawieszono działalność SKOK-u Wybrzeże, ponad 15,5 tys. osób z dnia na dzień straciło dostęp do pieniędzy zgromadzonych na rachunkach i lokatach, w sumie do 128 mln zł. Było to już jedenaste bankructwo w systemie spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Czy to oznaczało, że klienci tej instytucji stracili swoje pieniądze? Na szczęście nie! Pomocną dłoń wyciągnął Bankowy Fundusz Gwarancyjny! Dlaczego? O tym poniżej.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny – co to za instytucja?Bankowy Fundusz Gwarancyjny, w skrócie BFG, to instytucja, która jako jedna z kilku dba o stabilność polskiego systemu finansowego. To podmiot, który gwarantuje, że pieniądze, które gromadzisz w działających w Polsce bankach i spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, są bezpieczne. W razie ich upadłości, fundusz zwróci Ci pieniądze trzymane na kontach osobistych czy lokatach – zarówno w krajowej walucie, jak i w obcej. Ile? Do 100 tys. euro. Komu? Zarówno osobie fizycznej, jak i prawnej. Bankowy Fundusz Gwarancyjny działa od 14 grudnia 1994 r. Początkowo swoją gwarancją obejmował tylko banki. W 2012 roku parasolem ochronnym objął też klientów SKOK-ów. Jego działania reguluje Ustawa z 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz.U. z 2017 r. poz. 1937, z późn. zm.), która obowiązuje od 9 października 2016 r. |
Jakie zadania realizuje BFG?
Jeśli przez to krótkie wprowadzenie myślisz, że BFG zajmuje się wyłącznie wypłatą pieniędzy, to poniżej możesz przeczytać, jakie jeszcze zadania realizuje ta instytucja. Wypłata pieniędzy to w przypadku BFG ostateczność. Zanim jednak do tego dojdzie, fundusz podejmuje wiele działań, by temu zapobiec:
- Gromadzi i analizuje informacje o podmiotach objętych gwarancjami,
- Opracowuje analizy i prognozy na temat poszczególnych instytucji, dzięki czemu może wcześnie zidentyfikować zagrożenia w sektorze bankowym i sektorze kas,
- Udziela pomocy finansowej w formie zwrotnej pożyczki, poręczenia czy gwarancji SKOK-om i bankom, które są zagrożone niewypłacalnością,
- Kontroluje wykorzystanie pomocy finansowej,
- Wspiera proces restrukturyzacji niewypłacalnej instytucji, np. przejęcia upadającego SKOK-u przez bank,
- Udziela wsparcia finansowego podmiotom przejmującym upadające podmioty, np. bankowi, który chce przejąć upadający SKOK,
- Kontroluje prawidłowość danych zawartych w systemach wyliczania banków oraz kas,
- Jeśli powyższe działania zawiodły – wypłaca klientom banków i kas, których działalność została zawieszona przez Komisje Nadzoru Finansowego, pieniądze zgromadzone na depozytach, ale nie więcej niż 100 tys. euro.
O problemach SKOK-u Wybrzeże BFG i Komisja Nadzoru Finansowego wiedzieli dużo wcześniej. Zanim jednak 15 września 2017 roku KNF zawiesił jego działalność, podjęto inne działania. Szukano banku, który byłyby zainteresowanym przejęciem upadającej kasy. Niestety, nie było chętnych.
Kogo obejmuje ochrona BFG?
W przypadku SKOK-u Wybrzeże ochrona Bankowego Funduszu Gwarancyjnego objęła 15,7 tys. członków, którzy na rachunkach i lokatach bankowych mieli w sumie 128 mln zł. Zastanawiasz się pewnie, czy Ciebie też objęłaby taka ochrona? Otóż każdy bank i SKOK, które uczestniczą w obowiązkowym systemie gwarantowania depozytów przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny, swoim system gwarantowania obejmują depozyty deponentów, czyli osób lub podmiotów uprawnionych do świadczenia pieniężnego tj.:
- osób fizyczne,
- osoby prawne,
- jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną,
- Szkolne Kasy Oszczędności,
- pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe.
Jeśli jesteś w tej grupie, to możesz spać spokojnie. Ochronie gwarancyjnej BFG nie podlegają tylko pieniądze zdeponowane przez instytucje. Jakie?
Kogo nie obejmuje ochrona Bankowego Funduszu Gwarancyjnego?
- Skarb Państwa,
- Narodowy Bank Polski,
- Banki krajowe, banki zagraniczne oraz instytucje kredytowe,
- Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,
- Bankowy Fundusz Gwarancyjny,
- Instytucje finansowe w rozumieniu rozporządzenia 575/2013 w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012,
- Firmy inwestycyjne w rozumieniu ww. rozporządzenia 575/2013 i uznanych firm inwestycyjnych z państwa trzeciego, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 25 tego rozporządzenia,
- Osoby i podmioty, które nie zostały zidentyfikowane przez odpowiednio bank lub kasę,
- Krajowe i zagraniczne zakłady ubezpieczeń oraz krajowe i zagraniczne zakłady reasekuracji,
- Fundusze inwestycyjne, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, fundusze zagraniczne, spółki zarządzające i oddziały towarzystw inwestycyjnych,
- Otwarte fundusze emerytalne, pracownicze fundusze emerytalne, powszechne towarzystwa emerytalne i pracownicze towarzystwa emerytalne,
- Jednostki samorządu terytorialnego,
- Organy władz publicznych innego państwa członkowskiego UE oraz państwa trzeciego, w szczególności rządów centralnych, regionalnych oraz jednostek samorządu terytorialnego tych państw.
Limit 100 tys. euro – o czym pamiętać, na co uważać?
Gwarancjami BFG objęte są depozyty zgromadzone przez deponenta do 100 tys. euro – to już wiesz. Pojawia się jednak kilka pytań:
A co jeśli mam na koncie pieniądze w obcej walucie?
Ochroną gwarancyjną BFG objęte są zarówno depozyty w złotych, jaki i w obcej walucie – dlatego jeśli nawet masz oszczędności w obcej walucie, to możesz spać spokojnie, w razie zawieszenia działalności otrzymasz swoje pieniądze, ale w złotówkach. Środki zostaną przeliczone po średnim kursie NBP z dnia zawieszenia działalności banku lub kasy.
A co jeśli mamy z żoną/mężem konto wspólne?
Jeśli masz konto z żoną lub mężem, to i tak każde z Was będzie traktowane jako osobny deponent, tzn. każdemu z Was będzie przysługiwała gwarancja do 100 tys. euro, nawet jeśli macie wspólnotę majątkową.
A co jeśli mam więcej niż 100 tys. euro?
Najlepiej, by swoje oszczędności ulokować w kilku różnych bankach – tak, by depozyt w każdym z nich nie przekraczał gwarantowanych 100 tys. euro. Musisz jednak pamiętać, że pieniądze zgromadzone w jednej instytucji – niezależnie od tego, na ilu rachunkach – traktowane są jako jeden depozyt.
Co to oznacza dla Ciebie? Jeśli masz dwa konta np. w PKO BP to przysługuje im tylko jeden limit gwarancyjny. Co więcej, musisz uważać na instytucje, które działają pod różnymi markami, np. jeśli masz konto w PKO BP i w Inteligo (dwie marki jednej instytucji) – tu również przysługuje jeden limit gwarancyjny na wszystkie środki zgromadzone w podmiocie.
Lista banków świadczących swoje usługi pod kilkoma markami
|
BFG – lista podmiotów uczestniczących w systemie gwarantowania
Teraz chyba najważniejsze, czyli informacja o tym, które instytucje są objęte gwarancjami BFG. Na zwrot środków możesz liczyć, jeśli jesteś klientem:
- komercyjnego lub spółdzielczego banku krajowego, z wyłączeniem Banku Gospodarstwa Krajowego,
- spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej,
- oddziału banku zagranicznego.
Jeśli nie jesteś pewny, czy Twój bank lub SKOK jest objęty ochroną Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, to możesz to sprawdzić na pełnej liście instytucji.
Kto finansuje BFG?
Pewnie zastanawia Cię, skąd BFG ma pieniądze na gwarancje? Wszyscy członkowie BFG, zarówno bank, jak i SKOK-i, którzy są objęci systemem gwarantowania depozytów, muszą płacić składki. Jak wynika z najnowszego raportu, tylko w 2016 roku na fundusz gwarancyjny banki wpłaciły ponad 9,7 mld zł, a kasy 31,7 mln zł. Skrócony raport finansowy za każdy rok możesz przeczytać na stronie BFG.
Składki wnoszone są kwartalnie, a łączną kwotę na dany rok określa Rada BFG, biorąc pod uwagę m.in. bieżący stan środków systemu gwarantowania depozytów w bankach oraz planowaną ścieżkę dojścia do poziomu docelowego.
W jaki sposób można odebrać należne środki gwarantowane?
W przypadku zawieszenia działalności jakiejś instytucji, Bankowy Fundusz Gwarancyjny wybiera sobie bank, który pośredniczy w wypłacie pieniędzy.
Klienci SKOK-u Wybrzeże, którego działalność KNF zawiesił 15 września 2017 r., po pieniądze mogli się zgłaszać do PKO BP od 25 września do 24 listopada 2017 r. czyli już po 10 dniach. Ustawowo BFG ma 20 dni roboczych na weryfikację listy deponentów, przekazanie jej do banku-agenta i rozpoczęcie wypłaty środków.
By odebrać pieniądze, musieli jedynie okazać dokument tożsamości i zadecydować, czy chcą otrzymać pieniądze w gotówce czy na konto. Za wypłaty bank nie pobierał żadnej opłaty. Nie wymagał też żadnych potwierdzeń o stanie konta – listy z informacjami o tym, komu i ile przysługuje przygotował BFG. Ci, którzy zgromadzili na kontach więcej niż 25 tys. zł, musieli tylko dwa dni wcześniej poinformować bank o planowanej wypłacie. Ci, którzy nie zgłosili się po pieniądze do 24 listopada 2017 r., mają na to jeszcze pięć lat, licząc od 15 września 2017 r., ale po pieniądze muszą się już zgłosić do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.
W przypadku upadku każdej innej instytucji objętej gwarancjami BFG cała procedura przebiega tak samo, a szczegółowe informacje o prowadzonych obecnie wypłatach można znaleźć w zakładce Trwające wypłaty.
Największe bankructwa banków w historii BFG
| SKOK/ bank | Kwota wszystkich depozytów | Liczba klientów |
| SKOK Wołomin | 2,2 mld zł | 74 000 |
| SK Bank | 2 mld zł | 45 000 |
| SKOK Wspólnota | 817,5 mln zł | 107 000 |
| SKOK Wielkopolska | 284 mln zł | 90 000 |
| SKOK Kujawiak | 183 mln zł | 17 000 |
| Bank Spółdzielczy w Nadarzynie | 146 mln zł | 5 000 |
Do tej pory BFG najwięcej w ramach gwarancji musiał wypłacić po upadku SKOK-u Wołomin, aż 2 246 mln zł, niewiele mniej po upadku Spółdzielczego Banku Rzemiosła i Rolnictwa w Wołominie – 2 037 mln zł.
Mam jednak nadzieję, że po przeczytaniu tego tekstu wiesz już, że Bankowy Fundusz Gwarancyjny to nie jest jedynie instytucja zajmująca się wypłatą pieniędzy. Naczelnym zadaniem Funduszu jest dbanie o bezpieczeństwo polskiego systemu finansowego. Dlatego przygotowuje raporty i analizy na temat rynku, udziela poręczeń i gwarancji, a także pomaga bankom i SKOK-om w sytuacjach kryzysowych.