Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego IKZE

Co to jest IKZE?

IKZE to indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego, czyli kolejna forma dobrowolnego oszczędzania na przyszłość w ramach III filaru.

Regulowane jest przez ustawę o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. Stanowi uzupełnienie obowiązkowego odkładania środków w ramach I filaru, czyli ZUS-u, oraz II filaru, jakim jest OFE.

Jest to następna, obok IKE (indywidualnego konta emerytalnego) oraz PPE (pracowniczych planów kapitałowych), korzystna forma oszczędzania na emeryturę, którą w każdej chwili możesz rozpocząć na własną rękę.

Kwotę wpłaconą na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego można odliczyć w trakcie rozliczania PIT. Zapoznaj się z podstawowymi pojęciami, rodzajami, limitami środków i systemem funkcjonowania tego złożonego produktu, a być może postanowisz z niego skorzystać.

Kto może oszczędzać na IKZE?

Oszczędzanie na IKZE może rozpocząć każda osoba fizyczna, która ukończyła 16 rok życia, bez względu na to, czy jest obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej, czy innego kraju.

Na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego swoje oszczędności może gromadzić wyłącznie jedna osoba. Nie możesz więc założyć tego rachunku z współmałżonkiem lub rodzicem. Możesz być dodatkowo posiadaczem konta IKE.

Przed ukończeniem 18 lat możesz wpłacać środki tylko w tym roku, w którym dochody zostały osiągnięte w oparciu o umowę o pracę, a wpłaty nie mogą być wyższe niż pobierane przez Ciebie wynagrodzenie.

Osoba pełnoletnia może założyć IKZE, pracując nie tylko w oparciu o umowę o pracę, lecz także wykonując pracę w oparciu o umowy cywilnoprawne (umowa o dzieło lub umowa-zlecenie), wolny zawód, a także samozatrudnienie lub okresowo bezrobotna.

Rodzaje IKZE

Wpłaty na IKZE mogą być nieregularne i zależeć od Twoich możliwości finansowych. By zacząć korzystać z tej metody oszczędzania, musisz najpierw wybrać konkretny produkt, na którym zechcesz gromadzić swoje środki. Każda forma trzymania oszczędności na IKZE różni się od siebie kosztami, ryzykiem strat czy stopami zwrotu, które możesz ewentualnie otrzymać.

Do wyboru masz aż pięć rodzajów kont indywidualnego zabezpieczenia emerytalnego. Każdy z nich zwolniony jest z 19-proc. podatku od zysków kapitałowych (podatek Belki) oraz daje możliwość odpisania wysokości rocznej składki od dochodu i przychodu (zmniejszenie opodatkowania podatkiem PIT). Oto wszystkie możliwości:

1. Depozyty bankowe – są bezpiecznym narzędziem oszczędnościowym, przynoszącym konkretny zysk. Jest to np. klasyczne konto oszczędnościowe zakładane w banku, więc nie ma tu mowy o żadnym ryzyku utraty środków. Po określonym terminie otrzymasz z góry określony zysk. Niestety, od kilku lat stopy procentowe nie zachwycają i są na bardzo niskim poziomie, przez co zysk z kont i depozytów jest niewielki i nie zawsze pokrywa inflację.
2. Fundusze inwestycyjne – przyniosą Ci większe zyski niż depozyty oszczędnościowe lub obligacje, ale niosą ze sobą większe ryzyko inwestycyjne, przez co zysk nie będzie pewny. Musisz się też liczyć z większymi opłatami za otwarcie oraz prowadzenie (ceny jednostek).
3. Giełdowe papiery wartościowe – to nic innego jak akcje, obligacje i inne dokumenty, którymi dokonuje się transakcji kupna-sprzedaży na giełdzie papierów wartościowych. Jest to ryzykowny sposób inwestycji, niepolecany osobom, które nie mają pojęcia o tego rodzaju sposobie pomnażania środków.
4. Inwestycyjne ubezpieczenia na życie – jest to rodzaj polisy na życie, która od tradycyjnych ubezpieczeń na życie różni się tym, że wpłaconymi środkami na składkę ubezpieczeniową możesz inwestować w fundusze kapitałowe. Fundusze wskazuje Ci ubezpieczyciel – mogą się one okazać bardzo korzystne i przynosić wysokie zyski, lecz taki rodzaj inwestycji wiąże się z ryzykiem finansowym i możliwością straty części lub całości środków.
5. Dobrowolne fundusze emerytalne – fundusze o jednolitej strukturze, w których z góry ustalony jest sposób i proporcja inwestycji. Są one prowadzone i zarządzane przez powszechne towarzystwa emerytalne, które inwestują środki swoich uczestników. Ta forma oszczędzania porównywalna jest do OFE i zalecana tym, którzy nie mają doświadczenia w inwestowaniu i boją się ponieść realne ryzyko.

Instytucje, w których możesz otworzyć IKZE

Kolejnym wyborem jest decyzja o miejscu, w którym otworzysz swój III filar oszczędzania. Warto jednak pamiętać o tym, że nie w każdej z tych instytucji znajdziesz wybrany przez siebie produkt. Do wyboru masz pięć podmiotów:

• banki (np. ING Bank Śląski, Bank Millennium, PKO Bank Polski, Bank Pekao SA, BOŚ Bank, BZ WBK oraz mBank lecz w tej kategorii dominują banki spółdzielcze),
• towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI) (np. Bank BPH – IKE, Pioneer Pekao, Allianz Polska, IKE BNP Paribas FIO, Skarbiec – IKE, Union Investment – IKE)
• biura maklerskie (np. Dom Maklerski mBanku, Dom Maklerski BZ WBK, Dom Maklerski BDM),
• dobrowolne fundusze emerytalne (np. Allianz, Amplico, PKO Bank Polski Bankowy PTE),
• firmy ubezpieczeniowe (np. Allianz, AVIVA, AXA, PZU Życie, Generali Życie, ING TUnŻ).

Z konkretnym produktem i podmiotem nie musisz się jednak wiązać aż do ukończenia wieku emerytalnego. Jeśli po pewnym czasie zdecydujesz się na zmianę, jak najbardziej możesz to zrobić.

Czy IKZE można przenosić?

Jeśli uznasz, że aktualna forma gromadzenia środków na IKZE Ci nie odpowiada, możesz przenieść swoje środki na inne konto. Ze względu na różne rozwiązania podatkowe nie masz możliwości przeniesienia środków z IKZE na IKE i odwrotnie. Możesz jednak zmienić zarówno rodzaj konta, jak i sposób, w jaki Twoje środki będą inwestowane. Sprawdź tylko, czy wiąże się to z jakimiś kosztami i czy będzie to dla Ciebie opłacalna operacja.

Jak wygląda przeniesienie IKZE?

W każdym momencie możesz zmienić zarówno formę swojego indywidualnego konta emerytalnego, jak i obsługującą inwestycję.

Taka operacja nazywa się fachowo wypłatą transferową z konta emerytalnego.

Wybór nowego konta

By zacząć proces przeniesienia IKZE, musisz przeanalizować dostępne oferty, a następnie złożyć wniosek o otwarcie nowego konta z zaznaczeniem, że takowe już posiadasz i zamierzasz dokonać z niego wypłaty transferowej.

Zerwanie umowy

By zerwać umowę z dotychczasowym podmiotem, musisz zdobyć potwierdzenie zawarcia nowej umowy o IKZE. W sytuacji przeniesienia konta możesz przez maksymalnie 30 dni mieć drugie, nowe konto, na które zostaną przeniesione środki.

Wniosek o przeniesienie IKZE

Kolejną formalnością, jaką musisz się zająć osobiście, jest złożenie wniosku o wypłatę transferową ze swojego obecnego konta IKZE (taki druk dostępny jest na stronie internetowej podmiotu). Taki dokument możesz dostarczyć do dotychczasowego podmiotu osobiście lub wysłać go pocztą.

Transfer środków

Następnie rozpoczyna się przenoszenie konta IKZE. Instytucje finansowe przekazują między sobą nie tylko zgromadzone środki, lecz także kompletną historię konta IKZE i wszystkich wpłat, które na nie dokonałeś. Cały proces jest długotrwały i trwa od ok. 2 tygodni do miesiąca.

Podczas transferu środków nie możesz dokonywać żadnych nowych wpłat.

Ile kosztuje przeniesienie IKZE?

Jeśli prowadzisz swoje konto od min. 12 miesięcy, to proces przeniesienia IKZE będzie darmowy. Możesz przenosić swoje konto wiele razy, lecz zachowując roczny odstęp, by nie ponieść kosztów. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku rachunków maklerskich, na których znajdują się papiery wartościowe, ponieważ koszt ich transferu określony jest w tabeli opłat danego podmiotu.

Przykładowo w mBanku Domku Maklerskim za przeniesienie papierów wartościowych do innej instytucji rozliczeniowej zapłacisz 0,5 proc. wartości przenoszonych papierów wartościowych lub opłatę negocjowaną, w każdym przypadku nie mniej niż 20 euro za każdy papier oznaczony odrębnym kodem.

A co w sytuacji, kiedy chcesz przenieść swoje IKZE przed upływem 12 miesięcy od dnia założenia? Przygotuj się wówczas na opłatę likwidacyjną wynoszącą nawet kilkaset złotych. Wszelkie opłaty są dokładnie określone przez daną instytucję w tabeli opłat.

Ile kosztuje wypłata środków z IKZE?

Środki zgromadzone na IKZE zostaną wypłacone po osiągnięciu przez oszczędzającego 65 roku życia, pod warunkiem dokonywania na nie wpłat przez min. 5 lat kalendarzowych. Jeśli chcesz zrobić to przed czasem, musisz się liczyć z tym, że podmiot finansowy zobowiązany jest do pobrania podatku od dokonanej wypłaty środków z IKZE.

Wyniesie Cię ona 18 lub 32 proc. zgromadzonych oszczędności – w zależności od tego, jakiej skali podatkowej obecnie podlegasz. Wypłaconą kwotę będziesz musiał uwzględnić w rocznym rozliczeniu PIT.

Aby uniknąć opłat, zdecydowanie bardziej opłaca się przenieść środki ze starego konta na nowe, niż zamykać jedno konto i otwierać kolejne.

Wypłaty z IKZE

Tak jak już wspomniałam, IKZE nie jest kontem, z którego w dowolnym momencie możesz wypłacić środki bez żadnych konsekwencji. Wypłata oszczędności może nastąpić:

1. pod warunkiem osiągnięcia przez posiadacza wieku 65 lat oraz dokonywania wpłat co najmniej przez pięć lat kalendarzowych,
2. w sytuacji śmierci posiadacza na wniosek osoby do tego uprawnionej.

Wypłata z IKZE może odbyć się na dwa sposoby:

1. środki zostaną wypłacone jednorazowo,
2. środki zostaną wypłacone w ratach – liczba rat zależy od okresu oszczędzania.

Wypłaty ratalne mają miejsce przez min. 10 lat lub krócej, jeśli okres oszczędzania był krótszy. Środki wypłacane z IKZE opodatkowane są podatkiem zryczałtowanym w stawce wynoszącej 10 proc.

Likwidacja konta IKZE

W przypadku likwidacji konta IKZE, to podmiot, w którym obecnie lokujesz oszczędności na emeryturę, zobowiązany jest wypłacić wszystkie Twoje środki, od których Ty samodzielnie będziesz musiał odprowadzić podatek.

Konto IKZE możesz zlikwidować wyłącznie w całości! Oznacza to, że nie możesz wypłacić z niego tylko części środków.

Czy likwidacja konta IKZE przed 65 rokiem życia wiąże się z jakimiś konsekwencjami?

Sprawdźmy, jakie opłaty obowiązują, a z jakich będziesz zwolniony:

• podatek: jeśli zdecydujesz się zamknąć konto IKZE przed osiągnięciem 65 roku życia, zapłacisz podatek od uzyskanych środków jako przychodów z innych źródeł, w zależności od skali podatkowej i sposoby rozliczania się z US zapłacisz 18 lub 32 proc. od wypłaconej kwoty,
• podatek od dywidend: ulga podatkowa dotyczy również dywidendy, która na koncie IKE wypłacana jest w całości, czyli nie jest potrącony 19-proc. podatek Belki.
• To jeszcze warto wiedzieć o wcześniejszym zamknięciu IKZE:
• kryterium wieku i stażu: konto możesz zamknąć w dowolnym momencie. Musisz się jednak liczyć z opłaceniem podanego wyżej podatku. Według obowiązujących zasad konto powinieneś utrzymać do ukończenia wieku emerytalnego, by nie stracić części oszczędności.
• ponowne otwarcie IKZE: ponowne otwarcie IKZE możliwe jest już nawet następnego dnia po zamknięciu starego IKZE.

Czy obecny emeryt może otworzyć rachunek IKE lub IKZE?

Tak, będąc emerytem, możesz otworzyć zarówno IKE jak i IKZE. Otwarcie IKZE nie będzie jednak najlepszym pomysłem, ponieważ nie uzyskując dochodów, nie będzie on mógł uzyskać ulg podatkowych z tytułu środków wpłacanych na ten rachunek.

Jak odpisać wpłaty na IKZE od podatku?

Zdecydowanym plusem posiadania indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego jest możliwość odpisania wpłat od Twojego dochodu. Oczywiście, by z tego skorzystać, musisz uzyskiwać dochód. W praktyce oznacza to, że wysokość tej ulgi uzależniona jest od tego, w jaki sposób rozliczasz się z Urzędem Skarbowym.

• 18 proc. podatku obowiązuje osoby, które mieszczą się w I progu podatkowym,
• 19 proc. podatku dotyczy osób rozliczających się podatkiem liniowym,
• 32 proc. podatku przeznaczone jest dla osób mieszczących się w II progu podatkowym.

Sprawdźmy, o ile zostanie zmniejszony Twój podatek przy rocznej wpłacie rzędu 5 000 zł.

IKZE – czy warto?

Zalety

• możesz odliczyć wpłaty od podstawy opodatkowania,
• możesz odliczyć wypłaty oszczędności w całości lub w ratach (po 65 roku życia),
• możesz wybrać sposób gromadzenia funduszy na przyszłą emeryturę,
• możesz pozwolić sobie na bezpieczne i mało ryzykowne formy oszczędzania na przyszłość,
• bez problemu możesz przenieść zgromadzone środki do innej instytucji zajmującej się IKZE.

Wady

• wcześniejsze wypłaty skutkują potrąceniem 19-proc. podatku Belki,
• każdego roku ustalane są limity wpłat na IKZE, których nie możesz przekroczyć.
• IKZE nie opłaci się, jeśli zechcesz z niego wycofać środki przed uzyskaniem wieku emerytalnego,
• istnieje ryzyko podjęcia błędnych decyzji związanych z inwestowaniem i wyborem nieodpowiedniego produktu IKZE,
• IKZE nie opłaci się, jeśli nie masz dochodów, które będziesz mógł odliczyć.