Windykacja należności – polubowna, sądowa i postępowanie egzekucyjne

Według Krajowego Rejestru Długów (KRD) ponad dwa i pół miliona Polaków jest zadłużonych. W bazie KRD nie znajdują się jednak zadłużenia nieprzekraczające 200 złotych. Łączna pula zobowiązań wynosi ponad 45 miliardów złotych. Windykacja należności zwłaszcza dla wielu przedsiębiorców staje się koniecznością. Windykacja może mieć formę polubowną, jak i sądową. Wierzyciel posiadający sądowy wyrok lub nakaz spłaty długu z tytułem wykonawczym może rozpocząć proces egzekucji długu, zgłaszając się do komornika z prośbą o wszczęcie postępowania komorniczego.

Na czym polega windykacja należności?

Przepisy prawne Zgodnie z definicją windykacja to proces odzyskiwania zadłużenia wierzyciela od dłużnika. W zależności od indywidualnego przypadku może przybierać różne formy. Na płaszczyźnie prawnej wyróżnić można windykację polubowną (tzw. windykację miękką) i sądową (tzw. windykację twardą). Windykacja należności może być także traktowana jako zbiór różnego rodzaju czynności – mediacyjnych pozasądowych, sądowych i prawnych.

W zakresie polubownej windykacji należności przeprowadza się działania polegające na monitoringu spłat dłużnika i przypominaniu mu o spłacie zobowiązania w przypadku opóźnień lub braku płatności. Działania mogą polegać na wysyłaniu listów lub wiadomości e-mail wzywających do uregulowania zapłaty, wysyłaniu wiadomości SMS lub prowadzeniu rozmów i negocjacji telefonicznych. W rozumieniu przepisów prawnych powyższe czynności nie mogą być jednak uznane za egzekucję zadłużenia (Art. 844, art. 880, art. 889, art. 895 i art. 921 Kodeksu postępowania cywilnego). Termin ten zarejestrowany jest wyłącznie dla działań komornika sądowego wykonującego wyroki lub nakazy płatności orzeczone przez sąd.

Sądowa windykacja należności ma na celu uzyskanie wyroku sądu lub sądowego nakazu zapłaty, najczęściej z klauzulą wykonalności. Jeśli wierzyciel uzyska taki wyrok lub nakaz, ma wówczas prawny tytuł wykonawczy, który może skierować do komornika, by ten rozpoczął egzekucję komorniczą. W jej ramach zadłużenie wierzyciela może być spłacane m.in. poprzez zajęcie przez komornika nieruchomości, ruchomości, a także dochodów dłużnika. Szczegółowe informacje prawne dotyczące sądowej windykacji należności znaleźć można w dziale X Kodeksu postępowania cywilnego – „Postępowanie egzekucyjne. Przepisy ogólne”.

Postępowanie komornicze i windykacja należności krok po kroku

Procedura windykacji należności składa się z czterech etapów. Pierwsze trzy zostały już zarysowane powyżej – są nimi:

1. powstanie zobowiązania – np. na skutek nieopłaconych faktur lub którego podstawą jest umowa cywilna,
2. postępowanie polubowne – czynności informacyjne i wysyłanie monitów przez wierzyciela do dłużnika,
3. postępowanie sądowe – ma na celu uzyskanie wyroku sądu lub sądowego nakazu zapłaty z klauzulą wykonalności.

Następnym krokiem jest właściwe postępowanie egzekucyjne. Początek następuje po złożeniu do komornika wniosku o wszczęcie postępowania. Warto wiedzieć, że we wniosku należy stwierdzić opis działań, które mają zostać podjęte.

Najbardziej popularną formą odzyskania należności jest egzekucja z rachunku bankowego. Przebiega ona przy pomocy komornika, który „zajmuje” konto lub konta bankowe dłużnika, aby pobierać z nich należności. Procedura w praktyce zachodzi między komornikiem a bankiem, bez udziału samego dłużnika.

Windykacja należności w postępowaniu egzekucyjnym może również przebiegać poprzez zajęcie wynagrodzenia. Komornik ma prawo do skontaktowania się z podmiotem zatrudniającym dłużnika, aby bezpośrednio zająć część jego wynagrodzenia. W przypadku umowy o pracę komornik może zająć maksymalnie 50% miesięcznej kwoty wynagrodzenia (60% dla długów alimentacyjnych). Jest także dolna granica – dłużnikowi nie można zająć takiej kwoty wynagrodzenia, która sprawiłaby, że jego pensja po odliczeniu zajęcia wynosiłaby mniej niż obowiązująca w danym roku podatkowym płaca minimalna.